Hoe kom je in het parlement?

In Rwanda bestaat het parlement uit 80 leden. Van deze 80 leden worden er maar 53 rechtstreeks gekozen door het volk. De rest is gereserveerd voor speciale groepen. Voor vrouwen zijn er 24 gereserveerd en voor de jeugd zijn er twee gereserveerd. Dan blijft er nog één over en die is bestemd voor iemand die in het parlement gaat zitten namens alle mensen met een handicap.

Vanaf september 2008 was deze zetel gevuld door Pierre Claver Rwaka. Hoe de procedure is geweest voor deze verkiezing is mij niet duidelijk. Dat hij voorafgaand aan deze verkiezing voorzitter is geweest van een gehandicaptenorganisatie zal hier zeker aan hebben bijgedragen. Mijn vermoeden is dat hier FENAPH (Fédération Nationale des Personnes Handicapées) wordt bedoeld. Inmiddels bestaat deze niet meer, deze organisatie stamt nog uit de tijd dat alles in Rwanda nog Franstalig was.

Pierre Claver Rwaka was een vriendelijk man. Maar over zijn verdiensten als parlementslid waren de meningen niet al te gunstig. Binnen de wereld van de gehandicapten was van mening dat hij bitter weinig voor elkaar had gekregen als parlementslid. Tijdens de open dag van het parlement heb ik nog een poosje in zijn stoel gezeten en ik kwam hem toen ook nog toevallig tegen. Hij keek zeer verbaasd op toen hij mij zag. Niet ook zo heel erg verwonderlijk, ik was de enige blanke die de moeite had genomen om een kijkje te nemen.

Als prominent vertegenwoordiger van de gehandicapten was hij natuurlijk ook lid van het Management Committee van de RNDSC (Rwanda National Decade Steering Committee). Het organiseren van de vergadering van dit bestuur was een hele opgave. Menig vergadering ging op het laatste moment niet door. Tijdens het jaar 2011 is Rwaka uiteindelijk maar één keer aanwezig geweest bij deze vergadering. Hier was zijn inbreng dan ook zeer beperkt.

Zijn passie lag wel bij de sport. Hij was ooit lid van het NOC (National Olympic Committee). Ook was hij verbonden aan de NPC (National Paralympic Committee). Bij sportwedstrijden van paralympische sporten was hij dan ook vaak aanwezig. Bij de nationale kampioenschappen goalball was hij bijvoorbeeld present om de beker aan de winnaar uit te reiken, maar ook om de gemoederen van de verliezers wat te sussen.

In september 2013 liep zijn termijn af en hij had ervoor gekozen om zich niet herkiesbaar te stellen voor de zetel bestemd voor de gehandicapten. Hij wilde echter wel graag in het parlement blijven, want hij had zich nu kandidaat geteld om regulier gekozen te worden. Op de lijst van de RPF stond hij nummer 44 op de kandidatenlijst. Een behoorlijke grote gok, want in het oude parlement had de RPF 42 zetels. Een vlucht naar voren, omdat hij voelde dat hij als afgevaardigde voor de gehandicapten het niet zou halen? De vlucht naar voren mislukte, want hij heeft het niet gehaald.

Ik denk dat Rwaka ook vooral niet wilde verliezen van Rusiha. Gevoelsmatig had hij misschien het gevoel dat hij de strijd ging verliezen. Ik denk dat Rwaka in 2008 het felbegeerde baantje in het parlement voor de ogen van Rusiha heeft weggesnoept.

Hoe verliepen de verkiezingen van 2013? Hiervoor moeten we terug naar het voorjaar 2011. Het instituut NCPD (National Council of Persons with Disabilities) was opgericht ter vervanging van FENAPH. In februari vonden de eerste verkiezing plaats van gehandicapten door gehandicapten. Op doorreis naar Butare waren we toevallig getuige van zo’n verkiezing. Toen we het zagen vroegen we ons af wat er aan de hand was, maar later werd het duidelijk. Op het één na laagst administratieve niveau (cel) kwamen daar alle gehandicapten bij elkaar om uit hun midden een vertegenwoordiging van 7 mensen te kiezen. Deze vertegenwoordiging heet Executive Committee.

Later in het jaar zijn deze 7 mensen samen met de vertegenwoordiger van de andere cellen samengekomen in hun sector, om daar ook weer 7 mensen te kiezen om al deze cellen te vertegenwoordigen. De 7 mensen van elke sector binnen een district komen ook weer samen om 7 mensen te kiezen per district. Vervolgens komen de 7 mensen van elk district weer bijeen om er 7 per provincie te kiezen. Er zijn 5 provincies, tenslotte kiezen de 35 mensen die in het provinciale parlement zitten uiteindelijk hun nationale vertegenwoordiging van 7 mensen. Deze laatste heet dan National Executive Committee.

Een behoorlijk gelaagd verkiezingsritueel. Over de details weet ik niet al te veel. Ik vermoed dat, als iemand naar een hoger vertegenwoordiging wordt gekozen, deze op lager niveau aangevuld wordt met nummer 8 in de verkiezing. En ik weet niet of je al op celniveau moet meedoen om uiteindelijk in de nationale vergadering terecht te komen. Ik vraag me dan ook af of bijvoorbeeld de voorzitter van de NCPD ook heeft meegedaan aan de verkiezing in zijn cel. Of is hij gewoon ingestroomd op een hoger niveau?

In het najaar van 2011 waren de verkiezingen afgerond. Met als resultaat dat Gaston Rusiha werd gekozen als voorzitter van de NCPD. De rest van 2011 en ook een groot deel van 2012 heeft NCPD zich vooral bezig gehouden om structuur te krijgen. Zodat er nu een ondersteunend bureau is van een kleine 20 mensen. Met een ondersteunend bureau van zo’n omvang mag je uiteindelijk toch wel wat verwachten, maar dat is een ander onderwerp.

De verkiezingen van 18 september 2013 zijn georganiseerd door de NCPD. Het kiescollege bestond uit het Nationale Executive Committee aangevuld met de Executive Committees van de provincies en de districten. Er zijn 5 provincies en 30 districten en in alle vertegenwoordigingen zitten 7 leden. Het kiescollege bestaat dus uit 252 leden. Die hebben dus mogen kiezen uit 15 kandidaten en die hebben dus hun eigen voorzitter Gaston Rusiha gekozen om zitting te nemen in het parlement.

Dit was de uitslag.

AMAZINA Y’UMUKANDIDA	UMUBARE W’AMAJWI
RUSIHA Gastone	100
RWAMUCYO G. Severin	63
KARANGWA François Xavier	26
BAKUNDUKIZE Elysé	20
NDAYANZE Jean Bosco	8
KARANGWA Jean Bosco	7
NKURANGA Jean Pierre	6
MUTABAZI Innocent	6
NGABOYISONGA Ally	3
NDAYISABA Salvator	1
GAHONGAYIRE Annonciata	1
TWAGIRAYEZU Innocent	1
NYILIMIHIGO Emmanuel Gisa	0
RWAGASORE Augustin	0
RUTAYISIRE Augustin Sefu	0

Volgens deze uitslag zouden er 242 stemmen zijn uitgebracht. Volgens de officiële berichten hebben 241 mensen hun stem uitgebracht, maar dat is een klein detail. Hoe en waar de verkiezingen hebben plaatsgevonden is mij niet bekend. Misschien was het wel een heel gezellige bijeenkomst, maar misschien ook wel niet, want volgens de berichten was sprake van een verhitte campagne.

Op deze wijze is Pierre Claver Rwaka opgevolgd door Gaston Rusiha. Of dat allemaal even rechtmatig is gebeurd, daar kunnen vraagtekens bij gesteld worden. Maar dat hij het echt is, dat is wel heel erg duidelijk.

Zie ook: 

http://bertinafrika.blogspot.nl/2013/10/verkiezingsfraude-in-rwanda.html

http://bertinafrika.blogspot.nl/2013/10/het-supreme-court-zegt-geen.html
http://bertinafrika.blogspot.nl/2011/09/goalball.html

http://bertinafrika.blogspot.nl/2011/10/open-dag-van-het-parlement.html